Het belang van bomen ...

Publicatiedatum: 27-08-2022

… in de sterk opdrogende Natuur in het algemeen en meer in het bijzonder in nieuw in te plannen Natuurgebieden.

Het genoemde onderwerp zal ongetwijfeld aandacht krijgen voor alle plannen om (nieuwe) Natuurgebieden in te richten. Wellicht dat bestaande zelfs heringericht dienen te worden en dat er een verplichting komt kale weidegronden te voorzien van een redelijk aantal bomen per hectare. Ik hoop het maar. 

De meteorologische zomer zit er weer op. Veel zon, hitte en droogte hebben we voor de zoveelste keer weer mogen beleven. Niet enkel in Nederland en Europa was dat zo.
Tijdens onze vele fiets- en wandeltochten ervaren wij steeds opnieuw de belangrijke koelte in deze periodes. Koelte van schaduwrijke bossen, laanbomen en van die ene naar die andere solitaire boom tijdens dat fietsen en wandelen.

Vaker zien we het vee in weiden zowat op een hoop liggen, schuilend onder een zeldzame boom die een schaduw werpt en dus verkoeling geeft. Helaas zien we de dieren vaak in de brandende zon staan. Geen wonder dat het vee dan liever op stal staat. 

Het is bekend dat de grote ruilverkavelingen veel kapot hebben gemaakt. Respectloos moesten rivierhagen en bomen wijken voor grootschaligheid. Het belang werd er niet (meer) van ingezien en sterker nog, de Natuur ‘hinderde’ op velerlei gebied. 
Gelukkig is er al langer een kentering gaande, maar nog te vaak onvoldoende doordacht.

Zoals bijvoorbeeld in de vrijwel boomloze 'Wanssumse Weerd' (hoogwatergeul) van het Maaspark Ooijen-Wanssum alsook in de overeenkomstige hoogwatergeul Ooijen. 

De brandende zon heeft hier doorgaans vrij spel om de Aarde te verdrogen en zelfs te verschroeien. Eventueel maaien, klepelen of grazend vee dragen hieraan bij. En zéker als het (te) veel vee betreft, zoals bijvoorbeeld eerder gebeurde in de Oostvaardersplassen. 

Bomen met al hun schaduw gaan dat belangrijk tegen. 
Heesters, hogere grassen en kruiden ook, maar bomen toch nog flink wat meer. 

Met name veeboeren hebben blijkbaar liever geen schaduw-gevende bomen, want dat levert 'schade' op, het gras groeit dan niet zo goed volgens hen. Wanneer het monotone bloemloze grasfalt dan zónder bomen flink gegroeid is, kan er driftig gemaaid worden waarbij de genadeloze zon haar verdrogende werk kan doen.

De genoemde hoogwatergeulen zijn amper beplant en dat lijkt logisch: “Aanplant kan de doorstroming immers belemmeren en die onzekerheid dient zeker in hoogwater periodes weggenomen te worden”, volgens ingewijden. Maar de 'eilanden' van schaduw van een solitaire boom of groepje bomen met rechte (op-gesnoeide) stammen* zullen de doorstroming niet hinderen. De nadenkende mens zal dat onmiddellijk begrijpen. 

Het is een feit dat bomen zuurstof leveren, lucht filteren, water opvangen, erosie tegengaan, voor biodiversiteit zorgen en de Aarde afkoelen. Ze leggen CO2 vast, werken remmend op de klimaatverandering en remmen tevens wind. Ze houden de bodem vast en bevorderen fytoremediatie

Bomen maken gezond, markeren de seizoenen en kleuren het landschap. 
Ze geven voedsel (ook aan de bodem) en leveren hout. Ze geven beschutting, werken geluiddempend, kunnen lelijke gebouwen verbergen en geven rust en ontspanning. 
Niet enkel aan de mens.

Misschien kan die door de mens opgeworpen glooiende heuvel in de Wanssumse Weerd alsnog aangeplant worden voor schaduwzoekende dieren. Dat is volgens tekeningen ook gepland, maar helaas is daar niets geplant! Een aantal solitaire (of groepje) bomen* aan de zuidelijk zijde van hoogwatergeulen kan alsnog worden geplant. 
Zo ook midden in de nu nog kale velden. Dat dienen dan wel bomen te zijn, die beveiligd worden tegen bevervraat en die tegen natte voeten kunnen. Nu kan het vee enkel onder de Koninginnebrug van Well schuilen tegen de zon en jawel, ook onder die ene zeldzame oude boom in dat gebied.    

Het leest zich misschien 'afgezaagd' om het maar eens in de bomenterminologie te houden, maar het kan niet vaak genoeg verkondigd worden: We hebben bomen nodig!

Vandaar mijn overeenkomstige zorgelijke mailbrief die ik op 31 juli 2022 aan de Provincie Limburg, de gemeenten Venray en Horst aan de Maas met kopieën aan de diverse Natuurorganisaties, RWS, Waterschap Limburg en SBB verzonden heb waar ik e.e.a. in verwoord heb. 

Hopelijk wordt er op dit vlak ook iets mee gedaan in het verder in te richten toekomstige Maaspark van Well met de aansluitende ‘Groene Rivier’. Op 25 juli 2022 heb ik de gemeente Bergen hierover geïnformeerd, hetwelk dan ook opgepakt is. Afwachten maar. 

Op 11 augustus 2022 zag ik tot mijn verdriet dat de bermen langs N271 in de gemeente Bergen gemaaid werden. Gevolg: enorme stofwolken en dat spreekt dan ook als vanzelf in een extreme droogte. 

Een dag eerder zag ik dat er gemaaid werd in de Wanssumse Weerd, maar hier werd het maaisel niet afgevoerd en dat wordt mulchen genoemd. Dat kan de bodem vooral in drogere periodes helpen tegen verdere verdroging, maar maaien en afvoeren in die gortdroge periodes zijn voor mij niet te begrijpen.

Wellicht dat de beleidsmakers en beslissers daarvoor een verklaarbare reden hebben, die ik echter nergens kan ontdekken. Ik zie het enkel als het verdorde gras nog een trap nageven. Jammer én geldverspilling!

Daarnaast gebeurt er gelukkig ook veel positiefs; de aanplant van heesters en bomen geschied al volop elders in onze gemeente Bergen, maar ook in tal van andere gemeentes in heel Nederland. Watergift is dan in (extreme) droogte (en zeker na aanplant) een regelmatigere must. Hier een prachtig voorbeeld van Lélia Wanick en Sebastião Salgado elders in de wereld. En hier een voorbeeld van heel dichtbij in ons dorpje Well.

Hier nog een verwijzing als eventueel naslagwerk.

Als allerlaatste hier een verwijzing hoe een retentie- en doorstroomgebied ook ingericht kan worden. Een paradijs is terug: ‘De Urdenbacher Altrhein (bij Düsseldorf) mag weer het oude bed in – een uniek project in NRW’Het was een genot om hier in deze schaduwrijke groene oase op 13 juli 2022 te vertoeven. 

Indien nodig de Nederlandse vertaling even aanzetten en uiteraard weer klikken op alle onderstrepingen indien verder geïnteresseerd. 

Hier een paar jammerlijke voorbeelden zoals het dus niet zou moeten kunnen:

En dat ging ik eens wat nader bekijken:

… maar werden gehinderd door een afrastering. 

… inderdaad, in een boomloze weide.

Overige berichten

- Jaarlijkse Bingomiddag Zonnebloem Well-Wellerlooi
- Presentatie Archief Well: Wellse winkeliers en ondernemers
- Hommage aan de bomen.
- Nieuwe locatie kermis Well
- Herdenkingsdienst goed bezocht
- Column Pierre Linssen: Voortgang Rotonde Well
- Herdenkingsdienst Wellse oorlogsslachtoffers
- Ontmoetingspunt Well: Ennen hieële del kèèls uut Well
- Sjaak en Jan uitgeroepen als KBO prins en adjudant
- Nieuws vanuit commissie Kermis Well
- Plannen voor woningbouw in Well
- Werkzaamheden rotonde Well iets vertraagd
- Filmmiddag in de Buun
- Iédereen direct informatie bij een noodsituatie: ook aan de grens
- Koffiemiddag Zonnebloem